menu 
Khai thác tiềm năng
Cuba được xác định là thị trường tiềm năng cho hàng xuất khẩu của Việt Nam. Việc thâm nhập thành công thị trường này sẽ mở ra những cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc tiếp cận sâu vào các thị trường khác thuộc Châu Mỹ Latinh.
Theo các chuyên gia, Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để đẩy mạnh xuất khẩu sang Cuba. Mặc dù là một quốc gia nhỏ trong khu vực Mỹ Latinh nhưng Cuba lại có nhu cầu lớn trong việc nhập khẩu các mặt hàng tiêu dùng như gạo, hàng may mặc, giầy dép... Đây đều là những mặt hàng thuộc thế mạnh xuất khẩu của Việt Nam.
Theo nghiên cứu của Thương vụ Việt Nam tại Cuba, năm 2014, ngân sách Cuba phục vụ cho hoạt động nhập khẩu nói chung xấp xỉ 14,5 tỷ USD, trong đó chi cho nhập khẩu lương thực khoảng 2 tỷ USD, chủ yếu tập trung vào một số loại ngũ cốc như gạo, ngô, các loại đậu, cà phê, lúa và bột mì.
Năm 2014, quan hệ giữa Việt Nam - Cuba tiếp tục được thắt chặt và tăng cường thông qua các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao hai nước nhằm thúc đẩy hợp tác song phương và tạo tiền đề cho phát triển hợp tác thương mại và đầu tư giữa hai nước.
Tại buổi làm việc với Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Tạ Hoàng Linh sáng ngày 14/1/2015, bà Loida Rivera Fabré, Tham tán Thương mại và Kinh tế - Đại sứ quán Cộng hòa Cuba tại Việt Nam cho biết, để thúc đẩy quan hệ thương mại giữa hai nước, năm 2015 nhân dịp kỷ niệm 55 năm ngày quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba, Cuba sẽ tổ chức các đoàn doanh nghiệp nước này tham gia trưng bày, giới thiệu sản phẩm và giao dịch tại Hội chợ Thương mại Quốc tế Việt Nam lần thứ 25 (Vietnam Expo 2015) diễn ra từ ngày 15-18/4/2015, tại Hà Nội và Triển lãm Quốc tế Công nghiệp thực phẩm Việt Nam 2015 (Vietnam FoodExpo 2015) từ ngày 13-16/5/2015, tại thành phố Hồ Chí Minh.
Bà Loida Rivera Fabré cho biết, tại Vietnam Expo 2015, ngoài sự tham gia của các doanh nghiệp Cuba, lần đầu tiên sẽ có sự tham gia của Phòng Thương mại nước này. Dự kiến, những mặt hàng Cuba sẽ giới thiệu tại Vietnam Expo 2015 gồm công nghệ sinh học và dược phẩm, dịch vụ y tế, du lịch…
Đối với Triển lãm Vietnam FoodExpo 2015, sẽ có khoảng 2 đến 3 gian hàng của Cuba giới thiệu những mặt hàng thủy hải sản, trong đó có tôm hùm là thế mạnh xuất khẩu của quốc đảo này. Ngoài ra, các doanh nghiệp Cuba cũng sẽ mang đến triển lãm các loại rượu rum nổi tiếng, cùng các loại hoa quả đóng hộp.
Theo bà Loida Rivera Fabré, hai năm qua, Việt Nam đã nhập khẩu thủy hải sản của Cuba để làm nguyên liệu chế biến và tái xuất sang các nước khác. Do đó, Vietnam FoodExpo 2015 là cơ hội để hàng thủy hải sản của Cuba được biết đến nhiều hơn tại Việt Nam.
Bà Loida Rivera Fabré khẳng định, Đại sứ quán Cộng hòa Cuba tại Việt Nam cùng Tổng Lãnh sự quán Cộng hòa Cuba tại thành phố Hồ Chí Minh sẽ hỗ trợ để các doanh nghiệp Cuba tham gia thành công các sự kiện trên.
Về phía Cục Xúc tiến thương mại, Phó Cục trưởng Tạ Hoàng Linh cũng cam kết sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nước ngoài nói chung và doanh nghiệp Cuba nói riêng trong việc tham gia Hội chợ Vietnam Expo 2015 và Triển lãm Vietnam FoodExpo 2015.
Phó Cục trưởng Tạ Hoàng Linh cho rằng, sự kiện bình thường hóa quan hệ giữa Hoa Kỳ và Cuba vừa qua sẽ giúp cho Cuba có nhiều động lực để đổi mới đất nước trong thời gian tới. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam sẽ quan tâm hơn đến thị trường Cuba. Vietnam Expo 20145 và Vietnam FoodExpo 2015 là những kênh xúc tiến thương mại hữu ích để doanh nghiệp hai nước gặp gỡ, trao đổi, tiến tới hợp tác lâu dài.
Phó Cục trưởng Tạ Hoàng Linh khẳng định, tiềm năng hợp tác giữa hai nước còn rất lớn, do vậy các cơ quan xúc tiến thương mại hai nước cần tìm cách hỗ trợ doanh nghiệp hai bên để hợp tác được hiệu quả nhất.
Khắc phục hạn chế
Bên cạnh những điều kiện thuận lợi, xuất khẩu của Việt Nam sang Cuba còn gặp không ít khó khăn, thách thức. Thương vụ Việt Nam tại Cuba cho biết, trong thương mại Cuba giữ tập quán ký hợp đồng trả chậm khiến doanh nghiệp của Việt Nam gặp khó về tài chính khi thực hiện hợp đồng. Thời gian gần đây, vấn đề thanh toán của Cuba có dấu hiệu khả quan hơn nên đã thu hút sự quan tâm trở lại của một số doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam đối với thị trường Cuba. Tuy nhiên, để thúc đẩy trao đổi thương mại giữa hai nước lên tầm cao mới đòi hỏi có cơ chế hỗ trợ phù hợp, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn vay ổn định với lãi suất thấp, giúp cho doanh nghiệp có thể cân đối được khả năng cạnh tranh và mức độ rủi ro...
Ngoài ra, kể từ Đại hội VI của Đảng Cộng sản Cuba (vào năm 2011), nước này đã chủ trương thúc đẩy sản xuất trong nước để dần thay thế nhập khẩu hướng tới mục tiêu tiết kiệm ngân sách. Do vậy, về lâu dài Cuba sẽ không nhập khẩu những mặt hàng tự sản xuất được trong nước, nhất là các mặt hàng tiêu dùng. Điều này sẽ ảnh hưởng tới kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Cuba bởi đến nay mặt hàng chủ yếu Việt Nam xuất khẩu sang Cuba là hàng tiêu dùng.
Nhận định về tình hình hợp tác thương mại giữa Việt Nam và Cuba, Thương vụ Việt Nam tại Cuba cho rằng, đến nay, việc tăng, giảm trao đổi thương mại giữa hai nước không ổn định mà chỉ mang tính tương đối, tùy thuộc vào nhu cầu ở từng thời điểm.
Năm ngoái, Việt Nam và Cuba đã ký kết một số văn bản hợp tác quan trọng, trong đó Bộ trưởng Công Thương Việt Nam và Bộ trưởng Công nghiệp Cuba đã ký kết Bản Ghi nhớ hợp tác công nghiệp (tháng 3/2014), tạo tiền đề đặc biệt quan trọng nhằm thúc đẩy hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực công nghiệp nói chung. Cũng trong tháng 3/2014, 2 đồng Chủ tịch phân ban Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Cuba cũng đã ký kết Chương trình Hợp tác kinh tế song phương tầm trung hạn. Ngoài ra, tại kỳ họp Ủy ban liên chính phủ Việt Nam - Cuba lần thứ 32 diễn ra tại La Havana, Cuba (vào tháng10/2014) đã có 3 văn bản được ký kết, gồm Bản kiểm điểm kỳ họp lần 31, Biên bản kỳ họp lần 32 và Thỏa thuận hợp tác sản xuất gốm sứ giữa Công ty Viglacera (Việt Nam) với Tập đoàn Doanh nghiệp Công nghiệp Xây dựng Cuba.
Việc ký kết các văn bản trên tạo tiền đề quan trọng và hiệu quả cho quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư giữa hai nước trong vòng 5 năm tới và những năm tiếp theo.
Theo Thương vụ Việt Nam tại Cuba, năm 2014, kim ngạch trao đổi thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Cuba đạt xấp xỉ 205,4 triệu USD. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Cuba 199,5 triệu USD và nhập khẩu từ nước này 5,9 triệu USD.
Cơ cấu mặt hàng xuất nhập khẩu giữa hai nước vẫn duy trì ổn định. Việt Nam xuất khẩu sang Cuba chủ yếu là các mặt hàng lương thực, ngũ cốc, bánh kẹo, giầy dép các loại, sản phẩm gốm sứ, sản phẩm vệ sinh, vật liệu xây dựng, than, dệt may, hóa chất... Dẫn đầu các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Cuba trong năm 2014 là gạo với kim ngạch xuất khẩu chiếm 66% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Cuba. Hiện nay, Cuba dự kiến vẫn cần nhập khẩu khoảng 350.000 tấn gạo mỗi năm, đây là cơ hội để gạo Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường này.
Song song với việc xuất khẩu sang Cuba, Việt Nam cũng nhập khẩu từ nước này một số mặt hàng, trong đó có thuốc tân dược và thực phẩm chức năng…
